Veel Nederlanders hebben een rechtsbijstandverzekering afgesloten om zich te verzekeren tegen de kosten van rechtsbijstand. Wanneer u een rechtsbijstandverzekering gaat afsluiten is het van belang om de polisvoorwaarden van de verschillende maatschappijen met elkaar te vergelijken. Het gaat dan met name om het maximumbedrag dat een verzekeraar uitkeert indien u een beroep doet op de zogenaamde vrije advocaatkeuze. Wij merken dat er verzekeraars zijn die proberen te voorkomen dat u gebruik maakt van uw recht op vrije advocaatkeuze. Zij hebben er baat bij dat een verzekerde wordt geholpen door een eigen jurist van de verzekeraar of een advocaat uit hun netwerk. Verzekeraars zijn bang dat de kosten van een externe advocaat te hoog oplopen. Hierna zullen wij u uitleggen hoe het zit met uw recht op vrije advocaatkeuze als u een rechtsbijstandverzekering heeft.
Vrije advocaatkeuze in de wet en de rechtspraak
De basis van de vrije advocaatkeuze is te vinden in de Europese Richtlijn 87/344 die omgezet is in het Nederlandse artikel 4:67 van de Wet op het financieel toezicht. In recente rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie is het recht op vrije advocaatkeuze onderstreept. Het is van groot belang dat bij elke gerechtelijke of administratieve procedure het recht bestaat voor de verzekerde om zelf een advocaat te kiezen. Dit recht is niet afhankelijk van een besluit van de verzekeraar. Ook als het gaat om gerechtelijke of administratieve procedures waar een advocaat niet verplicht is, mag u als verzekerde een eigen advocaat kiezen. De richtlijn vertelt ons niet wat de verzekeraar moet vergoeden als de verzekerde vraagt om een advocaat naar eigen keuze. Uit de rechtspraak wordt wel duidelijk dat de verzekerde een redelijke keuze moet kunnen maken als het gaat om het kiezen van zijn vertegenwoordiger. Het verschil in kosten tussen procederen met of zonder zelf gekozen advocaat mag dus niet onredelijk veel zijn. Wat onredelijk is, is aan de Nederlandse rechter om te beslissen.
Aangezien de volle omvang van de vrije advocaatkeuze pas echt duidelijk werd in een arrest van 7 november 2013 van het Hof van Justitie van de Europese Unie, zijn er de afgelopen twintig jaar in veel gevallen ten onrechte geen kosten vergoed aan verzekerden. De verzekerde kan deze kosten alsnog terugvorderen van de verzekeraar. Stad Advocaten kan u helpen dit bedrag terug te vorderen van uw verzekeraar.
Het recht om zelf een advocaat te kiezen stond dus al in de wet, maar rechtsbijstandverzekeraars perkten dit ten onrechte in door de keuze bij zichzelf te leggen en het alleen toe te passen bij procedures waar een advocaat verplicht naar nationaal recht (zoals zaken met een belang boven de €25.000). Nadat duidelijk werd dat deze werkwijze in strijd is met de wet, hebben bijna alle verzekeringsmaatschappijen de verzekeringsvoorwaarden rigoureus aangepast. Een aantal verzekeraars hebben bijvoorbeeld een maximum gesteld aan het te vergoeden bedrag wanneer gebruik wordt gemaakt van het recht op vrije advocaatkeuze. Ook wordt soms een eigen risico gehanteerd. Hierdoor bestaat, zoals eerder gezegd, het gevaar dat verzekerden geen redelijke keuze meer kunnen maken tussen een rechtsbijstandjurist en een zelf gekozen advocaat. Het is nog niet duidelijk wanneer sprake is van een onredelijke keuze, omdat de Nederlandse rechter hier nog geen uitspraken over heeft gedaan.
Rechtsbijstandverzekeraars
Wanneer u een probleem heeft dat gedekt wordt door de polisvoorwaarden, raden wij u aan dit te melden bij uw verzekeraar. Daarnaast kunt u vrijblijvend contact met ons opnemen, door bijvoorbeeld even te bellen of langs te komen op ons dagelijkse inloopspreekuur, en de zaak aan ons voorleggen. Op het moment dat definitief sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure kunt u aan de rechtsbijstandverzekeraar doorgeven dat u graag geholpen wilt worden door een gespecialiseerde advocaat van Stad Advocaten. U geeft dan aan dat u gebruik wilt maken van uw recht op vrije advocaatkeuze. Toestemming vragen is in principe een formaliteit, want de verzekeraar mag het dus niet weigeren. De verzekeraar mag wel grenzen stellen aan de vergoeding.
Sommige rechtsbijstandverzekeraars zullen u proberen te overtuigen een advocaat uit hun eigen panel te kiezen. Laat u niet afhouden van uw recht op vrije advocaatkeuze. Vaak hebben verzekeraars een overeenkomst met een advocatenkantoor tegen vooraf afgesproken tarieven. Het gevaar van het kiezen van een advocaat uit een panel van de verzekeraar is dat de advocaat niet alleen rekening houdt met de belangen van u als verzekerde, maar ook met de belangen van de verzekeraar. De verzekeraar is immers een vaste opdrachtgever van de advocaat en de advocaat wil deze stroom van opdrachten graag behouden. De belangen van de verzekeraar en de verzekerde kunnen tegenstrijdig zijn. U kunt bijvoorbeeld geneigd zijn door te procederen, terwijl de verzekeraar kosten wil besparen. U weet nu wat uw rechten zijn wanneer u zelf een gespecialiseerd advocaat wilt kiezen. Stad Advocaten houdt enkel rekening met uw belangen.
Second opinion
Wannéér een procedure gevoerd moet worden, is aan de rechtsbijstandverzekeraar. Deze kan besluiten geen procedure te voeren, terwijl u dat wel wilt. Wilt u als verzekerde wel een rechtszaak aanspannen maar de verzekeraar niet, dan is het mogelijk een beroep te doen op de geschillenregeling uit de polisvoorwaarden. De regeling houdt in dat de aanpak van het geschil opnieuw wordt beoordeeld door een onafhankelijke derde (second opinion) veelal op kosten van de verzekeringsmaatschappij. Het advies van deze derde dient te worden opgevolgd. Stad Advocaten kan voor u een second opinion uitvoeren.
Vragen over de vrije advocaatkeuze
Mocht u vragen hebben over uw recht op vrije advocaatkeuze of een zaak hebben die valt onder een rechtsbijstandverzekering, dan kunt u altijd vrijblijvend contact met ons opnemen. Ook als u denkt dat u in het verleden ten onrechte geen kostenvergoeding heeft gekregen van de verzekeraar kunnen wij u helpen dit bedrag terug te vorderen van uw rechtsbijstandsverzekeraar.